To Mastodon or not to Mastodon?

Mastodon is plotseling 'hot', nadat Elon Musk Twitter overgenomen heeft. En dus kreeg ik van verschillende kanten de vraag of goede doelen nu ook actief moeten worden op Mastodon.

Goede vraag, maar het antwoord is nog niet zo voor de hand liggend. 

Laat ik die ui maar eens af proberen te pellen.

Aanleiding: Twitter ontwikkelingen

Nadat duidelijk werd dat de overname van Twitter door Elon Musk een feit werd, begon de angst over de toekomst van Twitter toe te slaan bij diverse gebruikers. Die angst wordt vooral gevoed door allerlei ongenuancerde uitspraken van Musk zelf over al dan niet voorgenomen veranderingen. 

Of die angst ook terecht is moet nog maar blijken. Vooralsnog weten we niet meer dan hetgeen in de pers verschijnt en is er eigenlijk nog nauwelijks iets van daadwerkelijke veranderingen zichtbaar. Maar dat kan natuurlijk snel komen.

Wat we wel weten is dat Twitter financieel niet heel goed draait en dat er voor een gezonde financiële toekomst van het bedrijf echt wel wat moet veranderen. Uit de aankondigingen die vooralsnog naar buiten komen blijkt dat er vooral naar die financiële huishouding gekeken wordt, zowel aan kostenzijde (personeelsreductie, want dat verreweg de meest stuurbare kostenpost, al gaat het ongetwijfeld ten koste van diensten en/of kwaliteit van dienstverlening) als aan opbrengstenzijde, door betaalde additionele diensten toe te voegen. Wat daarvan succesvol zal zijn moet ook nog maar blijken, maar de kernanalyse van Musk kan ik op voorhand nog wel onderschrijven. Of de genoemde oplossingen dat ook allemaal zijn, daar heb ik zo mijn twijfels over.

Wat me vooral opvalt is dat Musk de neiging heeft veel te sonderen om te kijken wat de reacties zijn en hij niet noodzakelijk altijd uitvoert wat hij zegt te gaan doen. Even geduld dus.

Alternatieven voor Twitter

Maar zoals het vaak gaat, en zeker in de wereld van sociale media, zijn de paniekreacties groot en dus is er alijd een groep gebruikers die Twitter meteen dood verklaart en op zoek gaat naar alternatieve platformen. Dat zagen we ook al eerder (in 2017) toen er diverse alternatieven (Ello, Tsu etc.) plotseling populair werden. 

Maar die hielden het niet lang vol, toen bleek dat maar een beperkt deel van de Twittergebruikers overstapte, de gebruiksmogelijkheden nog lang niet zo volwassen en doorontwikkeld waren als op Twitter  en het volume van de activiteiten op die platformen snel terugliep. Dan is het financieel onhoudbaar. Een niet ondenkbaar en zelfs waarschijnlijk scenario voor ieder nieuw alternatief.

Mastodon

Van de diverse nieuwe alternatieven die zich nu aandienen is het in 2016 gelanceerde Mastodon verreweg de meest genoemde. Over het waarom en hoe wordt al veel geschreven (1. Mastodon zelf 2. NRC  3.FrankWatching) , daar kan ik op dit moment weinig aan toevoegen. Maar ik heb me er wel in verdiept en er natuurlijk ook een account aangemaakt om te kijken wat ik tegenkom en wat het eventueel voor goede doelen zou kunnen betekenen.

Feit is dat Mastodon de afgelopen dagen hard groeit, met inmiddels een toename van zo'n 200.000 gebruikers in de afgelopen week. 

Maar zoals je ook kan zien praten we in totaal over een kleine 6 miljoen gebruikers, waar Twitter er zo'n 420 miljoen rapporteert. Om zelfs maar in die omgeving te komen moet het dagelijkse volume van de groei echt nog heel wat omhoog. 

En let op, dit wil natuurlijk helemaal niet zeggen dat al die mensen Twitter ook daadwerkelijk verlaten. Er zijn er heel wat die het vooral als 'extra' beschouwen, maar nog altijd ook op Twitter actief zijn en ook het voornemen hebben om daar vooralsnog actief te blijven.

Enkele jaren terug heb ik overigens op Mastodon ook al eens een account aangemaak, maar toen gebeurde er helemaal niets en de 'instance' (sorry, maar ik gebruik wel het Mastodon-jargon) waarop ik dat deed bestaat niet eens meer. Daar kom ik zo even op terug.

De kwetsbaarheid van de structuur van Mastodon

Mastodon wordt om een aantal redenen door gebruikers aantrekkelijk gevonden: 

1. Het is door z'n structuur geen commercieel bedrijf dat op je gegevens aast.
2. Er zijn geen advertenties
3. Iedereen kan een Instance aanmaken en hosten op een eigen server

Dat lijkt heel aantrekkelijk, maar het is ook gelijk de grote valkuil van Mastodon. Want naarmate het platform groeit zal de hosting wel gefinancierd moeten blijven worden. Nu gebeurt dat bij de grotere instances vooral via crowdfunding. Ook moderatie, zo dat al plaatsvindt, gebeurt door vrijwilligers. 

Het klinkt allemaal heel nobel, maar we hebben in het verleden al gezien dat er het nodige mis kan gaan met platformen die geen houdbaar verdienmodel hebben en draaien op vrijwilligers. Ja, soms gaat het ook goed, denk maar aan Wikipedia, maar de meerderheid gaat helaas nog altijd niet goed.  

En die problematiek geldt dus voor ieder Instance. Wanneer 'jouw' instance verdwijnt (meestal onaangekondigd) ben je in één klap alles kwijt (inclusief je naam, je volgers en je geschiedenis). Dat lijkt me niet echt wenselijk. En rimpelloos switchen van Instance, wat in theorie wel kan, blijkt in de praktijk ook nog steeds erg lastig en gaat vaak gepaard met verlies van volgers. 

 Ik heb dan ook zo mijn twijfels over de houdbaarheid op de lange termijn. Maar wie weet...

Echokamers

Een ander punt van aandacht en veelgenoemde kritiek is het ontstaan van echokamers, instances van gelijkgezinden die vooral elkaars gelijk bevestigen en versterken. De structuur leent zich daar inderdaad voor, maar in de praktijk lijkt me dat voor de meeste gebruikers niet zo van toepassing en kan je je daar dus ook voor afsluiten door vooral de grote instances te gebruiken en zorgvuldig te zijn in je keuzes voor wie je volgt. 

Ik maak me hier dan ook minder druk over.

Actief worden op Mastodon?

Individuen, dus ook medewerkers van goede doelen, moeten die keuze vooral zelf maken. Het natuurlijk altijd wel verstandig om er alvast wat kennis over op te doen.

Maar als organisatie zou je wel een afweging langs andere lijnen moeten maken.

In de eerste plaats: Waarom ben je als goed doel op een sociaal medium actief? Dat is natuurlijk de meest cruciale vraag. 

In het algemeen zijn het 'top of funnel' kanalen waar je potentiele relaties ontmoet die geïnteresseerd lijken te zijn in je aandachtsgebied en die je vanuit daar bewerkt om hun initiële interesse om te zetten in een meer diepgaande relatie met je organisatie.

Dat uitgangspunt gold voor Twitter en dat geldt ook voor Mastodon. Maar de toegevoegde waarde van Twitter was en is vooral gelegen in het bereiken van de politiek en de journalistiek en eventueel het bewerken van de publieke opinie. Die toegevoegde waarde is er op dit moment niet of nauwelijks op Mastodon. Blijft dus vooral de vraag staan of je er vrijwilligers, potentieel personeel en donateurs gaat bereiken, die je nu nog niet bereikt via andere (sociale) media. Vooralsnog lijkt me dat een brug te ver, en wordt het pas een overweging als Mastodon een veel groter bereik realiseert.

Bijkomend moet je je natuurlijk afvragen hoeveel extra werk het kost om Mastodon toe te voegen aan het palet van je sociale media. Want het bewerken van een nieuw medium kost natuurlijk weer wel extra tijd van medewerkers en dus ook geld en je moet je dus afvragen of het nu al de investering waard is.

Tot slot is er de vraag of je er uit defensief oogpunt toch alvast niet aan moet beginnen om tenminste een account aan te maken. Dat kan je doen, maar let op, door de structuur van Mastodon zou je dat eigenlijk op iedere Instance moeten doen, want een naam kan op ieder Instance opnieuw aangemaakt worden en dus oneindig vaak voorkomen. Dat lijkt me wat arbeidsintensief te worden...  

Conclusie

Voorlopig schrijf ik Twitter nog lang niet af. Eerst maar eens kijken hoe het zich daadwerkelijk ontwikkelt. 

Mastodon vind ik leuk en heeft echt wel wat voordelen voor gebruikers, maar is nog lang niet zover als Twitter en of het daar ooit gaat komen moeten we ook nog maar afwachten. In de gaten houden en over enkele maanden maar eens opnieuw bekijken lijkt me de verstandige aanpak. Om nu meteen met de hype mee te gaan...ik zou het niet aanbevelen, tenzij er iemand met een briljant idee komt (dat uniek is voor dit specifieke medium) om heel snel een groot, relevant bereik te realiseren.

Voor degene die er wel zijn of komen:

Je volgt me op @FundraiserOnline@mstdn.social 

En ik zou het leuk vinden als je laat weten of je organisatie er een account opent. Want ik blijf het wel volgen en wie weet komt er ooit een Mastodon Top 100...maar dan moet ik wel weten dat je er bent!