En daar is ook alle reden toe. Want de sector dreigt haar identiteit en maatschappelijke betekenis te verkwanselen en daarmee ook het vertrouwen van de donateur te verliezen.
Gebrek aan visie, bestuurlijk onvermogen, achterkamertjespolitiek, angst, onzekerheid, economische tegenwind...alle elementen zijn aanwezig om de sector lange termijn schade te berokkenen.
Hoe langer dit duurt, des te groter zal de schade zijn. Tijd voor een rigoureus andere koers!
Storm
Zoals ik al kopte, het stormt!
Het onzalige idee van een 'validatiestelsel', visieloos en gebaseerd op flinterdunne aannamen, tot stand gekomen in een procedure waarin de juist zo broodnodige transparantie volledig ontbreekt, en het beeld dat de besturen van diverse sectorale brancheorganisaties hier ook nog serieus in mee lijken te gaan, leidt op vele plaatsen tot spanningen:
Toezichthouder CBF is eindelijk wakker geworden , al lijkt het er wel op dat het nog altijd niet beseft dat het roer echt om moet en het niet om mooie woorden gaat. Het zijn de daden die tellen! Daden die niet lang kunnen wachten. Ga echt goed en transparant (!) toezicht houden en begin op de plek waar dat het meest noodzakelijk is...bij hen die de grootste impact hebben!
Binnen het IF lijkt men de band met de eigen achterban ook al verloren te zijn. In plaats van te luisteren vaart men een eigen koers, die 'bij gods gratie' nog wel even toegelicht wordt.
Combineer dat met een onbehoorlijke en onbetrouwbare gesprekspartner, de overheid, die er een heel eigen (bezuinigings-)agenda op nahoudt, inmiddels al vele duizenden organisaties de ANBI status ontnomen heeft, de sector structureel in een kwaad daglicht stelt, een economisch moeilijke periode, en de cocktail voor ellende is daar...
Donateursvertrouwen
Onder het mom 'we moeten werken aan het donateursvertrouwen' wordt datzelfde vertrouwen door al dit 'gedoe' juist vakkundig om zeep geholpen. En daar werkt de sector zelf hard aan mee!
Wanneer we zelf al niet trots zijn op de geweldige resultaten die we met elkaar bereiken en laten zien dat we er daadwerkelijk toe doen in deze maatschappij, hoe kunnen we dan verwachten dat donateurs dat wel zijn?
We geven daarmee de overheid juist het voer om in te grijpen, terwijl we met elkaar duidelijk moeten maken dat wij in de gaten springen die juist diezelfde overheid heeft laten liggen. De overheid aanspreken op haar eigen falen, dat vele malen groter is dan dat van onze sector!
Betekenisvolle structuren
Prof. Zijderveld definieerde in zijn beroemde 'democratische driehoek' de rol van de overheid versus die van de burgermaatschappij ('civil society'). Dat zijn wij!
Onze organisaties zijn wat Zijderveld duidde als 'betekenisvolle structuren'. En dat 'betekenisvolle' wordt niet ontleent aan een goedkeurend stempeltje van de overheid, maar aan maatschappelijk draagvlak.
En dat het draagvlak er is mag duidelijk zijn aan de nog altijd miljoenen Nederlanders die onze organisaties jaarlijks direct steunen. Geen directe steun, betekent geen draagvlak en dan heb je als beweging ook geen recht van spreken!
Leidraad
Als sector zouden wij de overheid duidelijk moeten maken dat het niet aan hen is om 'namens de donateur' te spreken! Dat kan de donateur echt wel zelf, die is mondig genoeg.
Natuurlijk dient de donateur daartoe goed en transparant geïnformeerd te worden. Maar daarvoor hebben we de overheid niet nodig, dat kunnen we ook heel goed zelf organiseren.
Primair doen we dat in de eigen organisaties, zeker als het verenigingen betreft. Maar indien dat onvoldoende is kunnen we dat als sector ook doen door met de donateur af te spreken welke informatie hij of zij nodig heeft en elkaar daar, eventueel middels een capabele eigen toezichthouder, publiekelijk op aan te spreken.
Veranderingen
Maar dat doen we toch al? Zijn er dan geen veranderingen noodzakelijk?
Ja, het moet wel anders, en dat is dan misschien de enige zegening van deze discussie. Het CBF heeft in de afgelopen jaren vreselijk gefaald, door juist daar waar ingrijpen nodig was, uit te blinken in afwezigheid en inertie.
De toezichthouder was alle contact met de donateur verloren en had geen zicht, noch een antwoord, op zeer relevante maatschappelijke ontwikkelingen. En diezelfde toezichthouder was ook de steun van de organisaties verloren die haar bestaan mogelijk maakten.
Kortom, ze zweefde in het luchtledige.
De kern van de problematiek bij het CBF
Het CBF slaat de spijker op de kop als het zelf stelt dat het het werk van de accountant zat te controleren. Dat is namelijk geen toezicht houden!
Toezicht gaat veel verder dan die cijfertjes of een kostenpercentage. Hoe wordt het geld besteed en wordt die besteding wel goed geëvalueerd? Is er behoorlijk bestuur? Is de publiekscommunicatie correct en volledig? Kortom, krijgt de donateur wat hij mag verwachten?
En aan de andere kant is het ook aan de toezichthouder om het publiek als onafhankelijke partij duidelijk te maken wat een realistische verwachting mag zijn en niet met alle populistische winden mee te waaien.Waarmee het tevens het draagvlak voor de eigen organisatie in de sector drastisch zou verbeteren!
Draagvlak, dat overigens niet verbetert als je zo opzichtig de belangen van grote organisaties dient en hen categorisch weigert aan te spreken op ook daar voorkomende misstanden! Het kan niet zo zijn dat voor toezicht 'iedereen gelijk is, maar de ene is meer gelijk dan de ander'.
Cruciaal in dit proces is dan ook een duidelijk en transparant stelsel van waarborgen binnen het CBF zelf. Want dat dit grote verbetering behoeft heb ik al eens eerder betoogd!
Conclusie
De conclusie is eigenlijk vrij eenvoudig: CBF, hervorm en ga je werk nu eens goed doen! Dan hebben we als sector de overheid niet nodig als zelfverklaarde spreekbuis van de donateur.
En besturen van goede doelen: Donateursvertrouwen is meer dan een jaarverslag produceren. Practise what you preach! En steun het CBF openlijk als het terecht een collega-organisatie aanspreekt, dat is je eigen belang!
Heb je Fundraiser Online al bezocht op Facebook?
Op mijn Facebook pagina vind je nog veel meer interessante informatie voor fondsenwervers!
Volg Fundraiser Online ook op Twitter
De spijker op zijn kop. Het toverwoord van de overheid is: de participatiesamenleving. Vervolgens probeert de overheid (en CBF) alle organisaties die zich hiervoor willen inzetten de nek om te draaien.
BeantwoordenVerwijderenGoede doelen hebben (de) massa nodig. Bovenstaande perikelen zijn o zo waar, maar spreken m.i. Jan met de Pet/Mien met de Muts niet echt aan. Wat je steeds meer gaat zien is dat mensen stoppen met breed-gespreide giften (bij leven), maar wel een deel van hun nalatenschap aan 1 doel toekennen waar hun hart/passie/bezorgdheid ligt.
BeantwoordenVerwijderenOok de (exorbitante) honorering aan clubs met betaald management die voor de rest werken met vrijwilligers staat op de tocht. Een interessant neveneffect van de participatiesamenleving.
Is de job van voorzitter van het NL-Rode Kruis, KWF, etc wel zo zwaar en van hoog-strategisch belang dat - navenant aan gegroeide zakelijke normen sinds eind jaren tachtig - zijn/haar salaris marktconform moet zijn? "Ja", zeiden we MASSAal tot voor kort. (Of: we lieten het gebeuren.) Stilaan komt daar een kentering in. Een oplossing om toch kwaliteit in dergelijke besturen te houden:
Ken dergelijke bestuursleden een standaardonkostenvergoeding toe, en laat het bedrijfsleven met geoormerkt geld de rest bijpassen. Zo scheid je charitatieve doelen en activiteiten van bedrijfsmatige doelen en activiteiten. Achterban blij, en ook the ol' boys blij, omdat op deze wijze het netwerk voor baantjes na de goede doelentijd dynamischer (en eerlijker) wordt.
RR