Stoppen met kostennormering?

Bijna 3 jaar geleden, toen de discussie over het nieuwe validatiestelsel nog in volle hevigheid moest losbarsten, schreef ik een blogpost over de wenselijkheid van de continuering van de 25% norm voor kosten eigen fondsenwerving.

Teruglezend sta ik nog altijd vierkant achter mijn toen verwoordde mening.

De branche probeert inmiddels terecht van deze onwenselijke norm af te komen. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot...

Volkskrant

Afgelopen zaterdag publiceerde de Volkskrant een artikel, waarin weer eens duidelijk geïllustreerd werd welke bewuste en onbewuste misvattingen er over deze norm zijn.

Inhoudelijk niets nieuws onder de zon. De auteurs signaleren wat we al jarenlang weten, komen ook niet met oplossingen, zelfs een duidelijke conclusie ontbreekt in het artikel. Wat na lezing van het stuk rest is slechts een vage suggestie dat er 'weer eens iets niet deugd in de goede doelen branche', maar wat er dan niet zou kloppen wordt ook niet echt duidelijk gemaakt.

Natuurlijk hebben de diverse partijen zoals VFI en Make-a-Wish, die in het betreffende artikel aan bod komen meteen gereageerd.

Bekkers

In het artikel zelf slaat Rene Bekkers de spijker op de kop, wanneer hij stelt dat 'What gets measured gets managed', en dat is en blijft in ieder geval 'de waarheid van de boekhouder', die zijn weerslag vindt in de jaarrekening.

Het is dan ook een illusie om te verwachten dat het loslaten van de norm tot gevolg zal hebben dat niemand meer naar kosten kijkt. Zolang er jaarrekeningen gepubliceerd worden zal er altijd iemand zijn die de kostencijfers vastpakt en er een oordeel over velt. En dat is maar goed ook, want geen enkele betrokkene zit op uitwassen te wachten!

Gedetailleerd inzicht geven in gemaakte kosten is cruciaal. Laat daar vooral geen misverstand over bestaan. Maar dat is niet hetzelfde als een kwantitatieve normering.

Geen kostennormering?

Is het een oplossing om de normering voor kosten los te laten?

Ja, ik vind van wel. Want een norm geeft een grens aan. Onder de norm is 'goed', boven de norm is 'niet goed'. En dat is precies de kern van de problematiek. Het hanteren van een absolute norm gaat uit van vergelijkbaarheid.

Goede doelen zijn onderling helemaal niet vergelijkbaar. Geld inzamelen en overmaken naar een 'buitenlandse moeder' of een 'door derden uitgevoerd programma of project', is bijvoorbeeld heel wat anders dan zelf 'uitvoeringsorganisatie' zijn. De bedrijfsvoering van een vrienden-stichting van een orkest is echt onvergelijkbaar die van met een organisatie die zelf directe noodhulp verricht na een natuurramp.

Dus: 'One size fits all' oplossingen bestaan niet. Voor sommigen zijn bestaande kostennormen te hoog, voor anderen zijn ze te laag, ook al doen de organisaties allemaal goed werk. Zo simpel is het. 

Omdat je met die diversiteit rekening moet houden, kan je dus ook geen lijstjes publiceren en daaruit concluderen dat degene met het laagste percentage niet-aan-doelstelling-besteedde-kosten zijn werk het beste doet. Dat slaat echt helemaal nergens op. Hoogstens kan het een, overigens zeer wenselijk, signaal zijn om nog eens goed naar specifieke kosten te kijken.

Validatiestelsel

Hetgeen ook meteen de problematiek van toezicht in beeld brengt.

Want of het nu om zelfregulering of overheidstoezicht gaat, de echte vraag luidt: Wanneer wijk je als organisatie zodanig af van hetgeen wenselijk is dat een toezichthouder je erop kan en moet aanspreken?

Dat kan praktisch alleen indien de toezichthouder diepgaande kennis heeft van de diverse sectoren en de daarmee samenhangende specifieke vraagstukken. Hiervoor is inhoudelijke beoordeling noodzakelijk en, helaas, die is arbeids- en kennisintensief, dus duur. Geen quick-fix mogelijk!

Daarom is het ook een goede aanpak om de mate van toezicht afhankelijk te maken van de draagkracht, omvang en impact van een organisatie. 

Impactmeting?

Ik schreef het al eerder: Goedbeschouwd zeggen kosten niets over resultaten. Geen enkel kostencriterium kan daar een antwoord op geven.

Waarbij we bij het volgende issue aangeland zijn.

'Goede doelen moeten duidelijker maken wat ze bereiken met het gedoneerde geld.'

Tsja, dat klinkt plausibel. Maar hoe kwantificeer en vergelijk je 'een moment van geluk', 'een langer leven', 'welzijnsbevordering van een dier', 'minder pijn' ...en zo kan ik nog wel even doorgaan...? Wat is dan goed en wat niet?

Wie is eigenlijk 'eigenaar' van een resultaat? Degene die uitvoert of degene die (een deel) financiert?

Goede doelen kunnen nog veel beter vertellen wat ze doen, maar het vergelijkbaar maken en normeren van impact is onmogelijk. Hoe graag we het in theorie ook zouden willen. Het blijft appels met peren vergelijken.

En donateurs dan?

Journalisten en beleidsmakers hebben helaas maar al te vaak de neiging om donateurs af te schilderen als een stelletje naïeve domkoppen, die bediend moeten worden met 'simpele cijfertjes'. Dat zijn ze echter niet. De meeste donateurs weten heel goed wat de organisaties die ze steunen doen en bereiken. En als ze het niet bevalt of als het niet snappen zijn ze heel goed in staat om contact opte nemen.

Ja, natuurlijk is het terecht dat donateurs bij vragen nadere uitleg krijgen. Daar hebben ze recht op. En de kwaliteit van de beantwoording kan soms echt nog wel wat scherper en transparanter.

Maar van oversimplificatie wordt niemand beter. Algemene normeringen dragen niet bij aan een beter begrip voor het inhoudelijke werk van goede doelen en zeggen niets over de betrouwbaarheid.

Stoppen met normering? Ja!

Maar dan graag wel gedetailleerder rapporteren waaraan het geld besteed wordt. Niet alleen aan organisatorische zijde van de organisatie, maar juist ook aan doelbesteding. Dat zou echt helpen!

Heb je Fundraiser Online al bezocht op Facebook?

Op mijn Facebook pagina vind je nog veel meer interessante informatie voor fondsenwervers!

Volg Fundraiser Online ook op Twitter