Hoe transparant is het CBF?

Hoe transparant is het Centraal Bureau Fondsenwerving? Het lijkt een open deur, maar zoals me de afgelopen periode gebleken is, is het een heel relevante vraag. En dat is helaas geen goed nieuws!

Want de belangrijkste keurmerkverstrekker in de Nederlandse goede doelen wereld blijkt zelf helemaal niet zo transparant te zijn! Sterker nog, we zouden ons serieus moeten afvragen of dit is wat Nederlandse donateurs van een keurmerkorganisatie zouden mogen verwachten...

De aanleiding

Op 21 december 2012, de vrijdag die voor de meeste mensen in Nederland de kerstvakantie inluidde, gebeurde er iets opmerkelijks in onze branche, dat veel mensen ontgaan lijkt te zijn:

In dit korte persbericht deelde het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) mede dat het Wereld Kanker Onderzoek Fonds ( WCRF NL) na een beroepsprocedure haar keurmerk terugkreeg.

Het bericht was zo kort, nietszeggend en ook nog op een wel heel bijzonder moment gepubliceerd, dat het werkelijk om uitleg schreeuwde. Want het is niet niks als een keurmerk niet verlengd wordt. Waarom werd dit besluit in eerste instantie genomen? Wat had WCRF in de ogen van het CBF niet goed gedaan? En wat was er dan nu blijkbaar toch wel akkoord bevonden ?

Het CBF zegt over het oorspronkelijke besluit eigenlijk ook weinig, op hun website staat daarover alleen een (iets langer) persbericht.  Ook dit zegt nog niet zoveel, er wordt slechts verwezen naar 'de verzwaarde reglementen', 'onvoldoende verstrekte informatie' en 'het ruilen van adressen'.

Kortom, een besluit zonder duidelijke onderbouwing voor externen (waaronder begrepen de overige keurmerkhouders, niet-keurmerkhouders die een keurmerk overwegen, donateurs en het algemene publiek ), waartegen vervolgens door WCRF in beroep is gegaan. Dat beroep werd klaarblijkelijk gegrond verklaard en het oorspronkelijke besluit is dientengevolge teruggedraaid. 

Opmerkelijk

Denk hier eens even over na.

Een besluit van een commissie inzake één keurmerkhouder zou toch ook verbindend moeten zijn voor andere huidige en toekomstige keurmerkhouders?

Voor iedereen gelden toch dezelfde regels? Hier vindt dus 'rechtsvorming' inzake de interpretatie van de keurmerkregels plaats. Maar hoe kom je er als betrokkene achter wat de interpretatie van de regels is als inhoudelijk zowel over het primaire besluit als de daaropvolgende beroepsprocedure niets gecommuniceerd wordt? Waarom wordt er eigenlijk zo weinig inzicht gegeven? 

Zoektocht

Dus maar eens op de site van WCRF NL gekeken, maar ook hun mededeling leverde geen bevredigende uitleg op. Ze bevestigen slechts de voor hen positieve besluitvorming en verwijzen naar de mededeling van het CBF. Die dus niets voorstelt, zoals al geconstateerd is.

Geen probleem denk je dan, vraag het CBF gewoon om een toelichting. Maar na drie weken heb ik op een serie van verzoeken nog geen enkele reactie gekregen. Er wordt mij zelfs niet eens medegedeeld dat mijn informatieverzoek ontvangen is.  

Het CBF hult zich in stilzwijgen, hetgeen mij deed besluiten om eens wat verder te graven. Dus ben ik in de reglementen van het CBF keurmerk gedoken. Dat verklaart veel, dat wel....

Constateringen op basis van De CBF Keurmerk reglementen

Voor degenen die het allemaal willen nagaan, het CBF keurmerk reglement kunt u hier vinden.

• Blijkens haar 'centrale doelstelling' werkt het CBF zowel in het belang van het publiek als in het belang van de erbij betrokken rechtspersonen.

Voor een keurmerk organisatie op zich geen vreemde doelstelling. Sterker nog, mogen we iets anders verwachten?

• Art. 8 van het Reglement CBF-Keur verplicht het CBF (de organisatie zelf) en de Commissie Keurmerk, het College van Deskundigen en de Commissie van Beroep  tot geheimhouding van hetgeen hen ter beschikking is gesteld door een aanvrager of keurmerkhouder, behoudens hetgeen toch al openbaar is of geacht wordt te zijn.

Aha, het CBF (in brede zin) heeft dus een geheimhoudingsplicht! Het belang voor een betrokken partij kan ik inzien, maar schaadt dit het publieke (lees: donateurs) belang niet? Zeker in geval van een conflict.

• Uit artikel 11 lid h sub 1 blijkt voorts dat de Keurmerkhouder de toetsingsrapporten, waarin dus vastgelegd is waarom het CBF een positief of negatief besluit neemt, zonder schriftelijke toestemming van het CBF niet openbaar mag maken.

Dit heeft tot gevolg dat het betreffende goede doel dus van het CBF afhankelijk is om transparant te mogen zijn! Zonder toestemming van het CBF geen recht tot publicatie! Vraag is in dit geval dus of WCRF NL wel meer wil zeggen, maar niet mag, of er zelf voor gekozen heeft er het zwijgen toe te doen. Voor de donateur blijft dit in ieder geval volstrekt onduidelijk.

• In artikel 11 lid h sub 2 is overigens vastgelegd dat het CBF zelf wel mag vertellen aan welk keurmerkcriterium de getoetste organisatie volgens hen niet voldoet.  

Dat heeft het CBF in de eerste mededeling dan ook min of meer gedaan, maar onduidelijk blijft op grond waarvan het beroep dan toegewezen is. Inhoudelijk nog steeds een goed besluit? Of niet? Of gaat het om 'vormfouten' in de procedure?  Wij, donateurs en het algemene publiek, weten het gewoon niet.

• Ook in bijlage 7, het Reglement College van Beroep, komt de geheimhouding van dit orgaan in art. 8  nog eens expliciet aan de orde. Ook het College van Beroep is dus gehouden aan de geheimhouding.

Conclusie

We hebben met het CBF dus een keurmerkorganisatie die in haar doelstelling beweert ten behoeve van het Nederlandse publiek te opereren, maar haar geschillen met individuele organisaties binnenshuis houdt. De donateur mag dus niet horen welk geschil er leeft!

Daar houdt het echter niet mee op. Indien een genomen besluit voorgelegd wordt aan een beroepsorgaan, dat daarmee dus feitelijk een specifieke interpretatie van een regel door het CBF goed-, dan wel afkeurt, mag diezelfde donateur ook geen inzage krijgen. En voor zover ik na kan gaan de overige keurmerkhouders ook niet, laat staan de organisaties die een keurmerk overwegen!

Voor zover duidelijk wordt uit de reglementen ligt het recht tot publicatie volledig bij het CBF. Zij bepalen eenzijdig wat er naar buiten komt. En indien dat hen (blijkbaar) niet bevalt, houden ze dus gewoon de deur dicht.

Overigens is het in dat kader ook bijzonder te vermelden dat het CBF zelf wel tot publicatie van een voor de keurmerkhouder negatief besluit mag opteren, en de kosten daarvoor zelfs op de (voormalig) keurmerkhouder mag verhalen (art. 9 lid a). Oh ja, en diezelfde keurmerkhouder mag het CBF niet aansprakelijk stellen voor geleden schade ten gevolge van een negatieve toetsing  (Bijlage 1: Verzoek tot Erkenning...)

Transparant?

Het is op z'n zachts gezegd vreemd te noemen dat het CBF zo weinig transparant is in haar besluitvorming. Dat heeft niets met zorgvuldigheid van handelen naar betrokken partij te maken, maar het erkend slechts het grotere 'publieksbelang'.

Een oprecht geïnteresseerde donateur zou toch mogen verwachten dat:

• Een negatieve beoordeling van een keurmerkhouder met gedegen argumenten onderbouwd wordt;
• De punten van kritiek die leiden tot een negatieve toetsing van een bestaande keurmerkhouder, die eerder dus door datzelfde CBF getoetst en goed bevonden is (!), openbaar gemaakt worden;
• Dat ook een onderbouwde uitspraak in een beroepsprocedure voor eenieder openbaar gemaakt wordt;
• Het CBF verplicht is tenminste net zoveel aandacht te besteden aan dat besluit, ook indien het een negatief besluit voor het CBF is.

Datzelfde CBF heeft ondertussen wel een publiekscampagne lopen, waarin ze beweren de transparantie van de sector te bevorderen. Hoe transparant ben je dan zelf eigenlijk?  

'Achterkamer-politiek'

Hier is zeker geen publiek doel mee gediend. Een jaar lang hebben enerzijds het CBF en anderzijds WCRF een discussie gevoerd over wat nu wel en niet mag, maar niemand mag blijkbaar de uitslag van die discussie te weten.

Dit is echt niet goed en leidt tot willekeur. Het staat het CBF immers vrij om een organisatie te beschadigen en als het vervolgens in het ongelijk gesteld wordt volgt stilte. Dit riekt naar  'achterkamer-politiek' en is niet meer van deze tijd, hier moeten we als branche echt vanaf!

Transparantie is een groot goed, zeker voor een organisatie die in haar doelstelling beweert een publiek belang te waarborgen. We verwachten veel, heel veel, in dit opzicht van goede doelen. Mogen we dit dan ook van een keurmerk organisatie voor goede doelen verwachten? 

En voor alle duidelijkheid:

• De WCRF zaak is het voorbeeld, ik weet inhoudelijk veel te weinig om een oordeel te kunnen vellen over de juistheid of onjuistheid van de besluitvorming, daar gaat het me ook niet om.

Fundraiser Online vind je ook op Facebook?

Lees nog veel meer interessante informatie voor fondsenwervers!

Volg Fundraiser Online op Twitter